- Emir Kipi (Imperativ) Almanca dilinde bir dilbilgisi (gramer) yapısıdır ve A1 konusu içindedir.
- “der Imperativ” → kelimesi bir isimdir ve Türkçe emir, zorunlu, emredici, zorlayıcı anlamına gelir. Ayrıca Almanca’deki “emir” kelimesinin çevirisi şudur: Auftrag {er.} Befehl {er.}
- Emir Kipi (Imperativ) genellikle kısa ve anlaşılır bir şekilde verilir.
- Cümle sonları “!” (ünlem işareti) ile biter.
- Emir cümlelerini fiiller ile kurarız ve fiiller ise 3’e ayrılır.
- Şu zamirlere emir verilir:
- du (sen)
- ihr [siz, (sen+sen yani siz ikiniz, 3,4,5 kişi de olur)]
- Sie [siz, sizler (resmi sormlar)]
Şimdi size; du (sen), ihr (siz) ve Sie (saygı ifadesi olan siz) için sırasıyla bir kaç kelime için örnekler vereyim. Bu filleri zamir çelimlerine göre du, ihr ve Sie’ye göre çekimliyorum. Diğer zamirler çekimlenmiyor. Yaptığım başka bir şey yok. Bakın:
- 1. Düzenli Fiiller: Düzenli olarak çekimleme yaparız. Bunlar zamirlere göre çekimlemede sorun çıkarmayan fillerdir.
- gehen (gitmek): Geh!, Geht! Gehen Sie!
- hören (dinlemek): Hör!, Hört!, Hören Sie!
- singen (şarkı söylemek): Sing!, Singt!, Singen Sie!
- 2. Düzensiz Fiiller: Bunlar problemli fillerdir ve sesli harf değişime uğrar. Biliyorsunuz düzensizler sadece “du” (sen) ve “er/sie/es” (o erkek, o kadın, o nötr) zamirlerinde değişirdi. Kısaca; e harfi i’ye döner (e→i); a harfi ä harfine dönüşür (a→ä).
- Geben (vermek): Gib!, Gibt!, Geben Sie!
- nehmen (almak): Nimm!, Nehmet!, Nehmen Sie!
- essen (yemek yemek): Isst!, Isst!, Essen Sie!
- 3. Ayrılabilen Fiiller:
- mitkommen (beraberinde gitmek): Komm mit!, Kommt mit!, Kommen Sie mit!
- mitbringen (beraberinde getirmek): Bring mit!, Bringt mit! Bringen Sie mit!
- abholen (gidip almak): Hol ab!, Holt ab!, Holen Sie ab!
Almanca’da en çok kullanılan fiillerden haben ve sein özel fiillerinin emirlerle kullanımı:
- sein (olmak):
- Sei! (ol!) Örnek:→ Sie leise! (Sessiz ol)
- Seid! (olun!) Örnek:→ Seid leise! (Sessiz olun!)
- Sein Sie! (olunuz!) Örnek:→ Seien Sie leise! (Sessiz olunuz!)
- haben (var, sahip olmak):
- Hab! (sahip ol!) Örnek:→Hab Geduld! (sabırlı ol!)
- Habt! (sahip olun!) Örnek:→Habt Geduld! (sabırlı olun!)
- Haben Sie! (sahip olunuz!) Örnek:→Haben Sie Geduld! (sabırlı olunuz!)
Bunları emir verirken veya duyarken sıkça işiteceksiniz. “doch” ve “mal” kelimeleri bu emir cümlelerinde çok görülür.
- Doch: Hilft mir doch! “bana yardım etsene!” anlamında teklif cümlesi oluşturur.
- Mal: Hilft mir mal! “bana bi yardım et!” anlamına gelir.
- Hilf mir mal doch! ise “bana bi yardım etsene” anlamına gelir.
Yukarıda kısaca Almanca emir cümleleri (Imperativ) ile bilgi verdikten sonra konuya giriş yapalım.
Türkçe olarak anlatmak gerekirse; gelmek, gitmek, okumak gibi fiillerin sonlarındaki “-mek, –mak” ekleri atılır ve emir yapılır.
- gel
mek - git
mek - oku
mak
Almanca‘da da aynı durum geçerli: -mek, -mak anlamına gelen “-en” takısını atarız ve elimizde kalan fiilin kökünü du, ihr, Sie zamirlerine göre uyarlarız yani fiilleri çekimleriz.
- komm
en - geh
en - lies
en
Gehen fiiline göre çekimlenmiş tablo:
Tekil ve Çoğul | Türkçe Şahıs Zamirleri | Almanca Şahıs Zamirleri | Örnek Cümleler (gehen – gitmek) | |
---|---|---|---|---|
1. Tekil Şahıs | ben | ich | – | |
2.Tekil Şahıs | sen | du | geh! | git! |
3. Tekil Şahıs | (o- erkek) (o- dişi) (o- nötr) her insan/kişi | er sie es man | – | |
1. Çoğul (Plural) | biz (sen ve ben) | wir | – | |
2. Çoğul (Plural) | siz (sen ve sen, ikiniz) | ihr | geht! | gidin! |
3. Çoğul (Plural) | onlar | sie | – | |
Resmi (Formel) | siz veya sizler | Sie | gehen Sie! | Siz gidiniz! |
Almanca Zamirler
Almanca emir vermek için kullanılabilen zamirleri tabloda kırmızı ile renklendirdim. Bu üçüne emir verebiliyoruz;
- du (sen): Singular (tekil) tek kişiye emir vermek istendiğinde kullanılır.
- ihr (siz): Plural (çoğul) birden fazla kişiye emir vermek istenildiği zaman kullanılır.
- Sie (siz): Höflichkeitform (Resmi) saygı ve nezaket gerektiren durumlar için kullanılır.
Emir verebilmek için o kişinin karşınızda olduğunu düşünmelisiniz. Bu mantıkla bu üçüne emir verilir. Ayrıca Türkçe ve Almanca’da emir kiplerinin sonuna daima ünlem işareti yazılır
Dikkat!: Almanca’da karşıdakine (muhatap olduğumuz kişiye/kişilere) emir veriyoruz. Yani bir insan karşınızdaysa ona emir vermelisiniz. Bunlar: du (sen), ihr (siz [yani sen ve sen] ve Sie (siz, sizler)
Şimdi buraya şahıs (kişi) zamirlerini yazayım ve bir de bunlarla birlikte “Präsens” şimdiki zaman için bringen (getirmek) fiilinin çekimini yapalım.
Örnek 1
bringen (infinitive) örneği için zamirlere göre fiil çekimi:
- Ich bringe
Dubringst(du sen demektir. du’ya emir verebiliriz) → bring!- Er bringt
- Sie bringt
- Es bringt
- Wir bringen (eskiden bu da varmış ancak Almanca güncellenen bir dil. Artık bize (wir) emir vermiyoruz)
Ihrbringt (ihr siz demektir. ihr zamirine emir verebiliriz.) → bringt!- Sie bringen
- Sie bringen (siz veya sizler demektir. saygı bildirir.) → bringen Sie!
Bringen (getirmek) şimdiki zaman için düzenli bir fiildir. Fiilin yalın halini de belirterek ortaya şöyle bir tablo çıkaralım:
bring(e)*** | (du)*** | (sen) getir! |
bringt | (ihr)*** | (siz) getirin!/ |
bringen | Sie | Siz getiriniz! |
- ***Normalde parantez () içindekiler kullanılmıyor. “du” ve “ihr” da kullanılmıyor ancak günlük kullanımda parantez içindekileri kullananlar var. Ancak nezaket formu olan “Sie” zamiri her zaman kullanılır.
Örnek 2
sehen (infinitive) örneği için zamirlere göre fiil çekimi:
- ich sehe (ben görüyorum)
- du siehst (sen görüyorsun)
- er/sie/es sieht (o/o/o görüyor)
- wir sehen (biz görüyoruz)
- ihr seht (siz görüyorsunuz)
- sie/Sie sehen (onlar görüyorlar)
Sehen (görmek) düzensiz bir fiildir. Şimdi bu çekimlerden emir verdiklerimizi tablo yapalım:
sieh(e)⁵ | (du) |
seht | (ihr) |
seh(e)⁵n | Sie |
Not: Bazı fiillerin kökleri, emir cümlesi olarak kullanıldıklarında değişebilir. sehen veya schlafen fiilleri de onlardan biriydi. Aşağıdaki görsele ve üzerinde işaretleme yaptığım PDF’ye bakın:
PDF’de wir (biz) için emir cümlesi görünüyor ancak modern dilbilgisi yapısında wir zamiri için emir verilmez.
Fiillerin emir cümlelerini ve zamanlara göre çekimlerini bulabileceğiniz harika uygulamanın adı: Netzverb.
NOT:
Bu emir vermenin bir samimi bir de düşmanca hali var. Kibar olmak için samimiyi kullanabilirsiniz. Bunun için emrin sonuna “bitte” ya da “doch bitte” demeniz yeterli.
- 🙁 Samimi değil / Düşmanca: (So ist es nicht sehr freundlich): Komm! (Gel!)
- 🙂 Samimi / Dostça / Arkadaşça: So ist es freundlich:
- Komm bitte! (Gel lütfen!)
- Komm doch bitte! – (Gelsene lütfen! Buradaki doch ki anlamı katar. Olayı biraz daha yumuşatıyor)
Almanca kursunda aldığım ekran görüntüleri:
Düzenli Fiiller’de Emir Verme (Imperativ)
Fiil, fiil grubuna göre “du” formu (sen), “ihr” formu (siz) ve “Sie” formu (siz, saygı duyulan kişi) alır.
Örneğin:
Fiil | Örnek Cümle (Emir Kipi) | Türkçe Açıklaması |
---|---|---|
gehen | Geh nach Hause! (du) | Eve git! (Düzenli Fiil Çekimleri için ilgili konuya bakın!) |
Geht nach Hause! (ihr) | Evinize gidin! | |
Gehen Sie nach Hause! (Sie) | (Siz) Eve gidiniz! [Almaca Zamirler konusuna bakın.) | |
schreiben | Schreib den Brief! (du) | Mektubu yaz! |
Schreibt den Brief! (ihr) | Mektubu yazın! | |
Schreiben Sie den Brief! (Sie) | Mektubu yazınız! | |
trinken | Trink dein Wasser! (du) | Suyunu iç! |
Trinkt euer Wasser! (ihr) | Suyunuzu için! | |
Trinken Sie Ihr Wasser! (Sie) | Suyunuzu içiniz! | |
suchen | Such deine Brille! (du) | Gözlüğünü bul! |
Sucht eure Brillen! (ihr) | Gözlüklerinizi bulun! | |
Suchen Sie Ihre Brille! (Sie) | Gözlüğünüzü bulunuz! | |
hören | Hör auf zu weinen! (du) | Ağlamayı bırak! Ağlamayı kes! |
Hört auf zu weinen! (ihr) | Ağlamayı bırakın! Ağlamayı kesin! | |
Hören Sie auf zu weinen! (Sie) | Ağlamayı bırakınız! Ağlamayı kesiniz! | |
machen | Mach das Licht aus! (du) | Işığı kapat! |
Macht das Licht aus! (ihr) | Işığı kapatın! | |
Machen Sie das Licht aus! (Sie) | Işığı kapatınız! | |
kommen | Komm her! (du) | Buraya gel! |
Kommt her! (ihr) | Buraya gelin! | |
Kommen Sie her! (Sie) | Buraya geliniz! |
Düzensiz Fiillerde Emir Verme (Imperativ)
Düzensiz fiil çekimlerinde dikkat edilecek bir husus var.
- Düzensiz fiillerde emir cümlesi (imperativ) yaparken fiilin fiil çekiminde du şahıs zamirine göre çekimlenmiş halin kökü yazılır.
- nehmen (almak): ich nehme → zaten kendimize emir vermiyorduk. Bunu çekimleme yapmak için gösterdim.
- nehmen (almak): du nimm
st→ st’yi almıyoruz.
- Örnekler:
- Bist du krank? ((Sen) Hasta mısın?) → Nimm Tabletten! (İlaç al!)
- Gib mir deine Hand! ((Bana) Elini ver!)
Fiil | Örnek Cümle (Emir Kipi) | Türkçe Açıklaması |
---|---|---|
nehmen | Nimm | Ceketini al! /Burada du’nun çekim ekini atıyoruz. (Düzensiz fiil çekimleri için ilgili konuya bakın!) |
Nehmt eure Jacken! (ihr) | Ceketlerinizi alın! | |
Nehmen Sie Ihre Jacke! (Sie) | Ceketinizi alın! | |
lesen | Lies das Buch! (du) | Kitabı oku! |
Leset das Buch! (ihr) | Kitabı okuyun! | |
Lesen Sie das Buch! (Sie) | Kitabı okuyunuz! | |
geben | Gib mir den Stift! (du) | Kalemi bana ver! |
Gebt mir den Stift! (ihr) | Kalemi bana verin! | |
Geben Sie mir den Stift! (Sie) | Kalemi bana veriniz! | |
essen | Iss dein Brot! (du) | Ekmeğini ye! |
Esst euer Brot! (ihr) | Ekmeğinizi yiyin! | |
Essen Sie Ihr Brot! (Sie) | Ekmeğinizi yiyiniz! |
Dikkat!
Fiil | Örnek Cümle (Emir Kipi) | Türkçe Açıklaması |
---|---|---|
fahren (sürmek) | Fahr nach Hause! (du) | Eve sür! |
Fahrt nach Hause! (ihr) | Eve sürün! | |
Fahren Sie nach Hause! (Sie) | Eve sürünüz! |
Diğer düzensizlerdeki umlaut’lar içinde aynı durum geçerli.
Fiil | Örnek Cümle (Emir Kipi) | Türkçe Açıklaması |
---|---|---|
raten (tahmin etmek) | Rate die Zahl! (du) | Sayıyı tahmin et! |
Ratet die Zahl! (ihr) | Sayıyı tahmin edin! | |
Raten Sie die Zahl! (Sie) | Sayıyı tahmin ediniz! |
Ayrılabilen Fiiller Örnekler
Fiil | Örnek Cümle (Emir Kipi) | Türkçe Açıklaması |
---|---|---|
zumachen | Mach zu! (du) | Kapat! |
Macht zu! (ihr) | Kapatın! | |
Machen Sie zu! (Sie) | Kapatınız! | |
einschalten | Schalte ein! (du) | Aç! |
Schaltet ein! (ihr) | Açın! | |
Schalten Sie ein! (Sie) | Açınız! | |
abfahren | Fahr ab! (du) | İndir! |
Fahrt ab! (ihr) | İndirin! | |
Fahren Sie ab! (Sie) | İndiriniz! | |
einkaufen | Kauf ein! (du) | Alışveriş yap! |
Kauft ein! (ihr) | Alışveriş yapın! | |
Kaufen Sie ein! (Sie) | Alışveriş yapınız! |
Emir Cümleleri (Imperativ) için Daha Fazla Örnek
Türkçe | Almanca | Neden |
---|---|---|
Gel! | Komm! | Emir kipinde yardımcı fiil yok, sadece yüklem var. |
Geç!/Git! | Geh! | Emir kipinde yardımcı fiil yok, sadece yüklem var. |
Bekle! | Warte! | Emir kipinde yardımcı fiil yok, sadece yüklem var. |
Öğren! | Lern! | Emir kipinde yardımcı fiil yok, sadece yüklem var. |
Yoket! | Verlier! | Emir kipinde yardımcı fiil yok, sadece yüklem var. |
Machen Fiili için Örnek Emir Verme
Türkçe | Almanca | Neden |
---|---|---|
(Sen) yap! | (Du) mach! | “Du” zamiri ile tekil emir verilir. |
(Siz) yapın! | (Ihr) macht! | “Ihr” zamiri ile çoğul emir verilir. |
Siz (Kibar) yapınız! | Machen Sie! | “Sie” zamiri ile hem çoğul hem de tekildir. Dikkat buradaki “onlar” olan çoğul değil, saygı anlamındaki çoğuldur. |
Özel Adlar ile Emir Verme
Türkçe | Almanca | Özel ad | Neden |
---|---|---|---|
(Sen) Yap Ali! | (Du) Mach es Ali! | “Ali” | Özel ad ile emir verilir. |
(Sen) Yap Ayşe! | (Du) Mach es Ayşe! | “Ayşe” | Özel ad ile emir verilir. |
(Sen) Yap Mehmet! | (Du) Mach es Mehmet! | “Mehmet” | Özel ad ile emir verilir. |
(Sen) Yap Elif! | (Du) Mach es Elif! | “Elif” | Özel ad ile emir verilir. |
Emirlerle Dolaylı Anlatım Yapmak
Türkçe | Almanca | Dolaylı anlatım | Neden |
---|---|---|---|
(Sen) Ali’ye yap diyin! | (Du) Sag es Ali! | “Sag” | Dolaylı anlatım ile emir verilir. |
(Sen) Ayşe’ye yap diyin! | (Du) Sag es Ayşe! | “Sag” | Dolaylı anlatım ile emir verilir. |
(Sen) Mehmet’e yap diyin! | (Du) Sag es Mehmet! | “Sag” | Dolaylı anlatım ile emir verilir. |
(Sen) Elif’e yap diyin! | (Du) Sag es Elif! | “Sag” | Dolaylı anlatım ile emir verilir. |
Sık Sorulan Sorular
Almanca Imperativ kavramı nedir?
Imperativ, Almancada emir kipi olarak adlandırılan bir yapıdır. Bu yapı, bir işin yapılmasını emretmek, tavsiye vermek, talep etmek veya yasaklamak için kullanılır. Sertliği değişen emir ifadeleri ile kullanılabilir.
Imperativ Almanca Konu Anlatımı
Almanca Imperativ kipi, bir işin yapılmasını emretmek, tavsiye vermek, talep etmek veya yasaklamak için kullanılan bir yapıdır. Emir ifadeleri sertliği değişen şekillerde kullanılabilir ve konuşanın isteğine ve durumuna göre farklı tonlarda kullanılabilir. Örneğin, bir işin acil olarak yapılması gerektiğini ifade etmek için sert bir ton, tavsiye vermek için ise yumuşak bir ton kullanılabilir.
Almanca Imperativ – Sert Ton: “Geh sofort ins Bett!” (Acil olarak yat git!)
Almanca Imperativ – Yumuşak Ton: “Lass uns spazieren gehen.” (Birlikte yürüyelim.)
Almanca Imperativ – Sert Ton: “Öffne das Fenster sofort!” (Acil olarak pencereyi aç!)
Almanca Imperativ – Yumuşak Ton: “Lass uns ein Buch lesen.” (Birlikte bir kitap okuyalım.)
Almanca Imperativ – Sert Ton: “Komm jetzt her!” (Şimdi buraya gel!)
Almanca Imperativ – Yumuşak Ton: “Lass uns Kaffee trinken.” (Birlikte kahve içelim.)
Almanca Imperativ – Sert Ton: “Mach das sofort!” (Acil olarak bunu yap!)
Almanca Imperativ – Yumuşak Ton: “Lass uns einen Film gucken.” (Birlikte bir film izleyelim.)
Almanca’da nasıl emir verilir?
Almanca dilinde, emir vermek için genellikle emir kipi (imperativ) kullanılır. Emir kipi (imperativ), bir kişiye bir şey yapması ya da bir şeyden kaçınması gerektiğini belirtir. Almanca dilinde, emir kipi (imperativ) cümlelerinin yapısı çok değişik olabilir ve fiilin infinitiv (infinitiv) şekline göre değişiklik gösterebilir.
Örneğin, aşağıdaki gibi emir kipi (imperativ) cümleleri oluşturulabilir:
– “Geh nach Hause!” (Evine git!)
– “Mach das Fenster zu!” (Pencereyi kapat!)
– “Kauf mir eine Flasche Wasser!” (Bana bir şişe su al!)
Bir yanıt yazın